به گزارش پردیسان آنلاین، در سال‌های اخیر، همزمان با رشد تقاضای برق، کمبود منابع ساخت نیروگاه‌های بزرگ و ضرورت افزایش راندمان و امنیت انرژی، سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های کوچک حرارتی به یکی از محورهای اصلی سیاست‌های توسعه‌ای کشور تبدیل شده است.
نیروگاه‌های کوچک حرارتی یا به اصطلاح «مولدهای مقیاس کوچک» واحدهایی هستند که ظرفیتی حداکثر تا ۲۵ مگاوات دارند و بیشتر در نزدیکی کانون‌های مصرف احداث می‌شوند. این نیروگاه‌ها به‌طور معمول با سوخت گاز طبیعی یا بیوگاز فعالیت می‌کنند و به دلیل فاصله کم با مصرف‌کننده، تلفات انتقال پایین‌تری دارند و نقش مؤثری در افزایش پایداری شبکه برق ایفا می‌نمایند.
مطابق با سیاست‌گذاری وزارت نیرو، هدف‌گذاری توسعه سالانه نیروگاه‌های مقیاس کوچک در کل کشور نزدیک به ۲۰۰ مگاوات است و این موضوع در برنامه‌های بالادستی توسعه صنعت برق به عنوان راهکار مهم در پایداری تأمین انرژی لحاظ شده است.
در سال‌های اخیر، همزمان با افزایش دمای هوا و شهرنشینی فزاینده، رشد مصرف برق چشمگیر بوده است. نیروگاه‌های بزرگ به دلیل زمان ساخت طولانی قادر به حل سریع این ناترازی نیستند؛ بنابراین احداث نیروگاه‌های کوچک حرارتی با سرعت بالا راه‌حلی مطلوب محسوب می‌شود.
راندمان نیروگاه‌های کوچک حرارتی، به‌ویژه مدل‌های CHP (تولید همزمان برق و حرارت)، بعضی تا ۸۰ درصد می‌رسد. قرارگیری نزدیک مصرف سبب کاهش محسوس تلفات برق در شبکه انتقال می‌شود.
وزارت نیرو با ابلاغ مقررات خرید تضمینی برق و تسهیل روند صدور مجوز، انگیزه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی را تقویت نموده است. خرید تضمینی مدت‌دار، امکان عرضه برق در بورس انرژی و تضمین تأمین سوخت از دیگر مشوق‌های کلیدی هستند.
سرمایه‌گذاران نیروگاه‌های کوچک هم می‌توانند برق خود را به شبکه سراسری بفروشند و هم در چارچوب قراردادهای دوجانبه یا بازار بورس انرژی، درآمد بیشتری کسب نمایند.
فرایند سرمایه‌گذاری و الزامات اجرایی
فرایند سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های کوچک حرارتی شامل مراحل زیر است:
-دریافت مجوزها: ثبت‌نام از طریق سامانه ملی مجوزها و تکمیل مراحل فنی و حقوقی جهت دریافت پروانه بهره‌برداری.
-تأمین زمین و زیرساخت: تأمین زمین، دسترسی به شبکه گاز و برق متناسب با ظرفیت نیروگاه.
-انعقاد قرارداد خرید برق: توافق‌نامه‌های خرید تضمینی برق با شرکت توانیر و / یا ایجاد قابلیت فروش در بورس انرژی.
-تأمین تجهیزات و نصب: انتخاب فناوری مناسب، خرید ژنراتور و تجهیزات کمکی و نصب و راه‌اندازی.
-آغاز بهره‌برداری: پس ازتست فنی و اتصال به شبکه برق منطقه‌ای.
هزینه‌ها و درآمدهای نمونه سرمایه‌گذاری
برای روشن‌تر شدن ابعاد مالی، نمونه‌ای از هزینه‌ها و درآمدها برای یک نیروگاه گازی ۵ مگاواتی در قالب جدول آورده شده است:
این موارد می‌تواند با نوسانات نرخ ارز، قیمت سوخت و فناوری دستخوش تغییر گردد.
در حال حاضر بیش از ۳۳۰ نیروگاه کوچک حرارتی فعال با ظرفیت نامی بیش از ۲۴۶۰ مگاوات در کشور وجود دارد. دولت سالانه توسعه ۲۰۰ مگاوات جدید را هدف‌گذاری کرده و در تابستان ۱۴۰۴، توان تولید قابل اتکای این نیروگاه‌ها رشد ۲۰ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است. سهم بخش خصوصی در این حوزه به بیش از ۶۰ درصد کل سرمایه‌گذاری رسیده است.
مقالات علمی و گزارش‌های پژوهشی داخلی تأکید دارند که تداوم سرمایه‌گذاری موفق در این بخش، مشروط به ارتقا فناوری و اعمال سیاست‌های تشویقی و تضمین سود منطقی است. همچنین ضرورت تبدیل نیروگاه‌های گازی به سیکل ترکیبی و تنوع‌بخشی به منابع سوخت، در نتایج مطالعات مورد تأکید قرار گرفته است.
به گزارش پردیسان آنلاین، نیروگاه‌های کوچک حرارتی راه‌حل مطمئن و اقتصادی برای توسعه پایدار صنعت برق کشور و تأمین نیازهای رو به رشد مناطق مختلف هستند. وجود مقررات شفاف، تسهیل دریافت مجوز، خرید تضمینی برق و انعطاف بالا در فروش برق، عمده‌ترین مزایای توسعه این بخش است. با وجود چالش‌هایی مانند تأمین پایدار سوخت و لزوم ارتقای فنی و زیست‌محیطی، فرصت‌های قابل توجهی برای بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران جدید فراهم است.
