رئیس شورای اسلامی شهر مقدس قم با انتقاد تند از سیاست‌های صدساله شهرسازی کشور گفت: روند فعلی نه‌تنها نتوانسته کیفیت شهری و تأمین مسکن را بهبود دهد، بلکه زمین و مسکن را به رانت و سرمایه‌ای مطمئن برای احتکار تبدیل کرده و شهرها را در فشردگی، بی‌هویتی و بحران کارآمدی فرو برده است.
به گزارش پردیسان آنلاین، روح‌الله امراللهی صبح امروز در همایش ملی “هویت شهری قم” که در سالن همایش‌های شهرداری قم برگزار شد، در سخنانی صریح، روند یک‌قرن قانون‌گذاری و برنامه‌ریزی شهری کشور را با ادبیاتی انتقادی مورد بازخوانی قرار داد.
امراللهی با اشاره به وجود حدود ۱۵۰۰ شهر و سکونت نزدیک به ۸۰ درصد جمعیت کشور در مناطق شهری اظهار کرد: زحمات بزرگی در بخش شهرسازی و مدیریت شهری کشیده شده اما سؤال اصلی این است که آیا امروز از نتیجه این همه تلاش رضایت داریم؟ آیا محصول صد سال برنامه‌ریزی همان چیزی است که هدفش را اعلام کرده بودیم؟
وی با مرور تصویب قوانین متعدد از “قانون توسعه شبکه معابر” تا شکل‌گیری وزارت آبادانی و مسکن، تهیه طرح‌های هادی، جامع و تفصیلی، تصریح کرد: از لحاظ کمی موفق بوده‌ایم، اما از نظر کیفی با مشکلات اساسی مواجه هستیم؛ تعدد قوانین و طرح‌ها ما را به مقصد مطلوب نرسانده و گاهی خود این ضوابط منشأ بحران شده است.
رئیس شورای شهر قم مهم‌ترین خطای ساختاری شهرسازی ایران را “خلق خط محدوده و تثبیت آن” عنوان کرد و گفت:در طرح‌های جامع و هادی، خط محدوده را تعیین کردیم و فقط داخل محدوده خدمات دادیم؛ بیرون محدوده را از همه چیز محروم کردیم و نتیجه‌اش این شد که حتی در روستاها هم مستأجر داریم و مسکن به کالای کمیاب و رانتی تبدیل شده است.
وی با اشاره به سیاست “گران‌سازی تهران برای جلوگیری از مهاجرت” تصریح کرد: حتی گرانی شهر تهران نتوانست جلوی مهاجرت را بگیرد و مشکلات زیادی برای شهروندان ایجاد کرده و حتی عامل ایجاد شهرهای پیشرفته نیز نشد.
امراللهی پیامد این سیاست را شکل‌گیری دو جریان عنوان کرد: یک گروه کسانی بودند که از سر اجبار و نابودی روستاها وارد شهر شدند؛ گروه دوم کسانی بودند که از احتکار زمین به احتکار خانه کوچ کردند؛ ما با دست خودمان زمین و مسکن را به امن‌ترین و سودآورترین رانت کشور تبدیل کردیم.
وی با انتقاد از گرانی زمین و اثر آن بر کیفیت معماری گفت: وقتی زمین را کالای سرمایه‌ای و محدود می¬شود، چگونه انتظار داریم معماری فاخر خلق شود؟ خروجی این سیاست، انبوهی ساختمان مکعبی، بی‌هویت و غیرقابل افتخار است.
امراللهی به وضعیت خدمات شهری نیز پرداخت و تأکید کرد: بیمارستان‌ها به‌جای توسعه اصولی، در حیاط‌های خود ساختمان می‌سازند؛ مدارس هنگام بازسازی مجبورند سطح اشغال را افزایش دهند؛ فضاهای ورزشی به سازه‌های زیرزمینی تبدیل شده‌اند و همه این‌ها محصول محدودکردن غیرمنطقی توسعه شهری است.
وی با اشاره به یک پروژه ساختمانی جدید در قم افزود: برای رعایت ضوابط سخت‌گیرانه آتش‌نشانی و پدافند غیرعامل باید سازه‌ای طراحی شود که بار ۳۶ تُنی ماشین آتش‌نشانی را تحمل کند؛ آیین‌نامه دومین آیین‌نامه سنگین جهان است و هر روز الزام جدید اضافه می‌کنیم.
امراللهی از حجم بی‌سابقه آیین‌نامه‌ها، شرح خدمات‌ها و چک‌لیست‌ها انتقاد کرد و گفت: هر بخش برای خودش ضابطه‌گذاری می‌کند و مشاوران به‌جای طراحی، گرفتار دفترچه‌ها می‌شوند؛ این روند امکان فعالیت را از اهل فن می‌گیرد و محصول نهایی، ساختمان‌هایی یک‌شکل و بی‌کیفیت است.
وی وضعیت قم را در این میان سخت‌گیرانه‌تر توصیف کرد و افزود: نتیجه همه این تصمیمات ساخت پاساژهایی است که طبقات بالای آن خالی مانده؛ یعنی خروجی تمام قوانین، یک مکعب ساختمانی دیگر به مکعب‌های قبلی اضافه کرده است.
رئیس شورای شهر قم اعلام کرد: الان زمان آن رسیده که همه دستگاه‌ها خصوصاً وزارت راه و شهرسازی برای مدتی دست نگه دارند؛ نباید حتی یک ضابطه جدید اضافه شود و باید همه سیاست‌های صدسال گذشته بازنگری شود تا شاید بتوانیم شیوه‌ای جدید برای زندگی و توسعه شهری تعریف کنیم.
