به گزارش پردیسان آنلاین، انرژی‌های تجدید پذیر به دلیل در دسترس بودن، مقرون به صرفه‌تر بودن، مفید برای محیط زیست و انسان و ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتر گزینه بهتری برای جایگزینی انرژی‌های فسیلی و تجدید ناپذیراست، این بدان معناست که انرژی تجدید پذیر نه تنها جایگزین سوخت‌های فسیلی برای گرما و انرژی می‌شود بلکه از انتشار کربن، گازهای گلخانه‌ای مضر و سایر آلاینده‌ها نیز جلوگیری می‌کند.

منابع انرژی تجدید پذیر در اطراف ما هر لحظه موجود هستند و از منابع طبیعی یا فرآیندهایی به دست می‌آید که به‌طور مداوم تأمین می‌شود. به‌عنوان مثال باد در نقاط مختلف در حال وزیدن است و نور خورشید هم در تمام روز می‌درخشد و دسترسی به آنها در هر زمان و مکانی قابل لمس است، حال آن‌که سوخت‌های فسیلی، زغال‌سنگ، نفت و منابع تجدید ناپذیر صدها میلیون سال طول می‌کشد تا شکل بگیرند.

در این راستا خبرنگار پردیسان آنلاین با محمود خاقانی، کارشناس بین‌المللی انرژِی برای اطلاع رسانی از آخرین وضعیت انرژِی‌های تجدید پذیر در کشور، گفتگویی داشته که در ادامه می‌خوانید.

پردیسان آنلاین: چقدر به موضوع انرژی خورشیدی در ایران پرداخته شده است؟

خاقانی: بحث استفاده از انرژی خورشیدی و اصطلاحاً انرژی‌های تجدید پذیر همچون انرژی باد و خورشید در وزارت نفت و دولت رفسنجانی مطرح و در دولت خاتمی پیگیری شد و زمانی که چیت چیان وزیر نیرو بود مطالعاتی در رابطه با تشویق بخش‌های خصوصی و حتی خانواده‌ها برای این موضوع شد که همه اینها در برنامه پنجم و ششم وجود دارد و البته هیچکدام به مرحله اجرایی نرسید، از این رو انرژی تجدید پذیر جایگزین در ایران آنطور که باید مرسوم نیست. همچنین برنامه سیاست کلان اقتصاد انرژی در دولت هفتم و هشتم و در چهارچوب برنامه چهارم تعریف شد اما مجلس هفتم جلوی آن را گرفت. حال آنکه مقام معظم رهبری فرمودند که مجلس فقط نمی‌تواند بپرسد بلکه باید پاسخگو هم باشد و در حال حاضر خوب است که ما از نمایندگان مجلس هفتم سوال کنیم که چرا اجازه ندادند برنامه چهارم اجرایی شود و بهای فرآورده‌های نفتی با یک درصدی به تدریج در سال افزایش پیدا کند؟

پردیسان آنلاین: عدم علاقه‌ی بخش خصوصی به استفاده از انرژی پاک چیست؟

خاقانی: آن زمان که صنعت پایین دستی انرژی کشور همچون نیروگاه‌های برق، پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها هنوز خصولتی نشده بود و همه در دست دولت و جز اموال بیت‌المال بود و دولت قصد داشت به تدریج یارانه‌های سوخت را از فرآورده‌های نفتی حذف و آن را به بخش‌های اقتصاد کشور همچون کشاورزی و حمل و نقل عمومی تزریق کند و به آن‌ها یارانه‌هایی بدهد که صنعت انرژی‌های تجدید پذیر و بخش خصوصی و مردم تشویق شوند. اتفاقی که در چین، آمریکا و اروپا افتاد و در ابتدا چون هزینه آنها در مقایسه با انرژی‌های فسیلی و نفت و گاز بالا بود یارانه‌هایی به صنعت انرژی تجدید پذیر داده شد، تا این صنعت ابقاء شود و این پنل‌ها را از آلمان، آمریکا یا چین وارد کنند ولی در ایران این کار انجام نشد و در ازای تولید هر کیلو وات ساعت برق انرژی جایگزین یا تجدید پذیر خورشیدی، مبلغ قابل ملاحظه‌ای داده نمی‌شد و این مقرون به صرفه نبود، از این رو بخش خصوصی واقعی علاقه‌ای برای سرمایه گذاری نشان نداد.

یکی از دلایل علاقه نداشتن بخش خصوصی و مردم در استفاده نکردن از پنل خورشیدی این است که در ایران بخش خصوصی واقعی نیست.

پردیسان آنلاین: چه رابطه‌ای بین اشتغال و رشد اقتصادی با این انرژی است؟

خاقانی: اشتغال در درجه اول به این مفهوم است که در کشور سرمایه‌گذاری امن را آغاز و سپس شروع به تعریف پروژه‌های زیر ساختاری، بندر سازی، نیروگاه سازی، پل و سد کنیم. در برنامه‌ای که خود من جز کارشناسان آن بودم و در مطالعه آن به عنوان یک مهندس انرژی سهیم بودم به این نتیجه رسیدیم که به جای صادرات گاز از طریق خط لوله به ترکیه، عراق یا پاکستان که مقرون به صرفه هم نیست گاز را در ایران و ترکمنستان تبدیل به برق کنیم و از طریق نیروگاه‌های گازی، ایران را به عنوان محور صادرات برق مصرفی معرفی کنیم که این در برنامه ششم هم تاکید شد، اما اجرایی نشد.

از دیگر برنامه‌های اجرایی نشده این بود که خط اصلی تولید برق را با گاز یا زغال سنگ تعریف کردیم و این‌گونه برای مردم سیستان و بلوچستان که انرژی خورشیدی زیادی دارند به صرفه بود که پنل‌های تولید برق خورشیدی نصب کنند که در این صورت برق را به شبکه اصلی بفروشند و سپس شبکه اصلی برق را که به عنوان تکنولوژی جدید تعریف شده است از طریق خطوط برق مستقیم با ولتاژ بالا تا اروپا صادر کنند.

همچنین در کشور سیاست کلان انرژی تعریف نشده است و این می‌تواند مسئولیت سنگین وزیر نفت و نیرو در دولت چهاردهم و نمایندگان مجلس دوازدهم باشد و آن‌ها می‌توانند یک برنامه کلان و سیاست کلان اقتصاد انرژی در کشور تعریف کنند به این معنا که چه میزان در سبد انرژی کشور انرژی تجدید پذیر خورشیدی یا بادی وجود دارد و از این مقدار چه میزان به نفت و گاز و هسته‌ای اختصاص پیدا کند. اکنون در کشور بیشترین سرمایه‌گذاری در سبد انرژی هسته‌ای انجام می‌شود، اما باید برق ارزان در کشور عرضه شود.

پردیسان آنلاین: مزایای استفاده از انرژی خورشیدی در پارک‌ها و فضای سبز چیست؟

خاقانی: در سوزاندن گاز یا نفت کوره در نیروگاه‌ها و یا گاز متصاعد شده از اگزوز خودرو گازی به نام گاز اکسید کربنیک یا co۲ وجود دارد که این گاز به تنهایی مضر نیست و بر خلاف گاز co۲ که باعث خفگی می‌شود، در محیط می‌ماند، سایه‌ای در جو ایجاد می‌کند و در نتیجه زمین شروع به گرم شدن می‌کند. یعنی این گازهای متصاعد وقتی به اتمسفر می‌روند، به زمین برمی‌گردند و این‌ها باعث گرمی کره زمین می‌شود و اینگونه یخ‌های قطب شمال و جنوب آب می‌شود، درختان از بین می‌روند و سیلاب و تندبادها اتفاق می‌افتد.

اگر بتوانیم مصرف انرژی‌های فسیلی را به حداقل برسانیم در این صورت گاز co۲ تولید نمی‌شود، کره زمین گرم نمی‌شود و در نتیجه فضاهای سبز از بین نمی‌رود، اما وقتی در نیروگاه‌ها نفت کوره مصرف می‌کنیم این نفت کوره بر روی شاخه‌های درخت می‌نشیند و وقتی بارانی می‌آید به دلیل اینکه در نفت کوره گاز سولفور وجود دارد و اسیدی است این درختان فضای سبز را از بین می‌برد.

پردیسان آنلاین: استفاده از این انرژی به طور میانگین پاسخگوی کدام یک از نیازهای فضای سبز و پارک‌ها است؟

خاقانی: پاسخگوی حفظ محیط زیست به طور کلان است، که اگر تنها در پارک پنل خورشیدی استفاده شود فایده زیادی ندارد و ما به واسطه پنل خورشیدی در یک پارک نهایتاً چراغی روشن می‌کنیم غافل از اینکه ترافیک بیرون از پارک موجب تولید گاز co۲، نیتروژن و انواع گازهای آلوده کننده محیط زیست می‌شود.

پردیسان آنلاین: به نظر شما شهرداری‌ها چه میزان سهمی برای تولید انرژی و فضای سبز دارند؟

خاقانی: شهرداری‌ها باید عوارض نوسازی و عوارض پساب را برای حفظ فضای سبز و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی هزینه کنند تا آلودگی هوا کمتر شود.

اتوبوس‌های برقی انرژی فسیلی را کمتر مصرف می‌کند، اما در عوض برق بیشتری مصرف می‌شود و برای تولید برق باید نفت کوره سوزانده شود که این هزینه بهتر است در اتوبوسرانی داخلی هزینه شود.